دعای پانزدهم صحیفه سجادیه

دعای پانزدهم صحیفه سجادیه

نسخه خطی صحیفه سجادیه، به خط نسخ احمد نیریزی، کتابت در سال ۱۱۴۵ قمری
اطلاعات دعا و زیارت
نام‌های دیگر دُعَائِهِ إِذَا مَرِضَ أَوْ نَزَلَ بِهِ كَرْبٌ أَوْ بَلِيِّةٌ
موضوع دعا هنگام پيش آمدن بيمارى‌ها، ناراحتى‌ها و گرفتارى‌ها، آثار اخروی بیماری
مأثور/غیرمأثور مأثور
صادره از امام سجاد(ع)
راوی متوکل بن هارون
منابع شیعی صحیفه سجادیه
دعاها و زیارات مشهور
دعای توسلدعای کمیلدعای ندبهدعای سماتدعای فرجدعای ابوحمزه ثمالیزیارت عاشورازیارت جامعه کبیرهزیارت وارثزیارت امین‌اللهزیارت اربعین

دعای پانزدهم صحیفه سجادیه از دعا‌های مأثور از امام سجاد(ع) که هنگام مبتلا شدن به بیماری یا بروز ناراحتی و گرفتاری می‌خواند. حضرت سجاد(ع) در این دعا، خداوند را به دلیل نعمت سلامتی یا به‌هنگام بیماری شکر می‌کند و به آثار اخروی بیماری از جمله پاک شدن گناه اشاره دارد. وی همچنین بیماری را هشداری برای توبه و اعتماد بر خدا را کلید همه درهای بسته می‌داند.

دعای پانزدهم در شرح‌های صحیفه سجادیه همچون دیار عاشقان اثر حسین انصاریان و شهود و شناخت اثر حسن ممدوحی کرمانشاهی به زبان فارسی و در کتاب ریاض السالکین اثر سید علی‌خان مدنی به زبان عربی شرح شده است.

نیایش

آموزه‌ها

موضوع اصلی دعای پانزدهم صحیفه سجادیه، دعا هنگام پيش آمدن بيمارى‌ها، ناراحتى‌ها و گرفتارى‌ها است؛ البته بیشتر توجه امام سجاد(ع) در این دعا به آثار اخروى و معنوى بيمارى، بلا و مصيبت است. آموزه‌های دعای پانزدهم که در هفت فراز از امام سجاد(ع) صادر شده به شرح ذیل است:

  • شکر خدا هم بر تندرستی و هم برای بیماری (هم‌سان دیدن سلامتی و بیماری در شکرگزاری)
  • عظمت نعمت سلامتی و پسندیده بودن تحمل بیماری
  • شکر بر نیرو و نشاط در عبادت (استفاده از نعمت عافيت در جلب خشنودى خدا)
  • بیماری عامل تخفیف گناهان و مانع پیدایش غفلت است.
  • پاک شدن آثار گناه با توبه و بیماری
  • توجه به آثار وبرکات بیماری
  • بیماری هشداری برای توبه
  • دریافت پاداش در مقابل تحمل بیماری و ثبت آن توسط رقیب و عتید
  • پاداش‌های الهی دربیماری بر اساس فضل و احسان اوست.
  • قدرشناسی نعمت سلامتی به هنگام بیماری
  • در خواست محبوب شدن مقدرات الهی و آسان شدن گرفتاری ها
  • اعتماد بر خدا، كليد همه‌ى درهاى بسته‌
  • نعمت‌های خدا بدون منت است.

شرح‌ها

دعای پانزدهم در شرح‌های صحیفه سجادیه از جمله در کتاب دیار عاشقان اثر حسین انصاریان، شهود و شناخت اثر محمدحسن ممدوحی کرمانشاهی و شرح و ترجمه صحیفه سجادیه اثر سید احمد فهری به زبان فارسی شرح شده است.

دعای پانزدهم صحیفه سجادیه همچنین در کتاب‌هایی مانند ریاض السالکین اثر سید علی‌خان مدنی، فی ظلال الصحیفه السجادیه اثر محمدجواد مغنیه، ریاض العارفین تألیف محمد بن محمد دارابی و آفاق الروح نوشته سید محمدحسین فضل الله به زبان عربی شرح شده است. واژه‌های این دعا هم در شرح‌های لغوی مانند تعلیقات علی الصحیفه السجادیه اثر فیض کاشانی و شرح الصحیفه السجادیه نوشته عزالدین جزائری توضیح داده شده است.

متن و ترجمه

دعای پانزدهم صحیفه سجادیه

مـتـن ترجمه
وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ إِذَا مَرِضَ أَوْ نَزَلَ بِهِ كَرْبٌ أَوْ بَلِيِّةٌ

(۱) اللَّهُمَّ لَک الْحَمْدُ عَلَی مَا لَمْ أَزَلْ أَتَصَرَّفُ فِیهِ مِنْ سَلَامَةِ بَدَنِی، وَ لَک الْحَمْدُ عَلَی مَا أَحْدَثْتَ بی‌مِنْ عِلَّةٍ فِی جَسَدِی
(۲) فَمَا أَدْرِی، یا إِلَهِی،‌ای الْحَالَینِ أَحَقُّ بِالشُّکرِ لَک، وَ‌ای الْوَقْتَینِ أَوْلَی بِالْحَمْدِ لَک
(۳) أَ وَقْتُ الصِّحَّةِ الَّتِی هَنَّأْتَنِی فِیهَا طَیبَاتِ رِزْقِک، وَ نَشَّطْتَنِی بِهَا لِابْتِغَاءِ مَرْضَاتِک وَ فَضْلِک، وَ قَوَّیتَنِی مَعَهَا عَلَی مَا وَفَّقْتَنِی لَهُ مِنْ طَاعَتِک
(۴) أَمْ وَقْتُ الْعِلَّةِ الَّتِی مَحَّصْتَنِی بِهَا، وَ النِّعَمِ الَّتِی أَتْحَفْتَنِی بِهَا، تَخْفِیفاً لِمَا ثَقُلَ بِهِ عَلَی ظَهْرِی مِنَ الْخَطِیئَاتِ، وَ تَطْهِیراً لِمَا انْغَمَسْتُ فِیهِ مِنَ السَّیئَاتِ، وَ تَنْبِیهاً لِتَنَاوُلِ التَّوْبَةِ، وَ تَذْکیراً لِمَحْوِ الْحَوْبَةِ بِقَدِیمِ النِّعْمَةِ
(۵) وَ فِی خِلَالِ ذَلِک مَا کتَبَ لِی الْکاتِبَانِ مِنْ زَکی الْأَعْمَالِ، مَا لَا قَلْبٌ فَکرَ فِیهِ، وَ لَا لِسَانٌ نَطَقَ بِهِ، وَ لَا جَارِحَةٌ تَکلَّفَتْهُ، بَلْ إِفْضَالًا مِنْک عَلَی، وَ إِحْسَاناً مِنْ صَنِیعِک إِلَی.
(۶) اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ حَبِّبْ إِلَی مَا رَضِیتَ لِی، وَ یسِّرْ لِی مَا أَحْلَلْتَ بِی، وَ طَهِّرْنِی مِنْ دَنَسِ مَا أَسْلَفْتُ، وَ امْحُ عَنِّی شَرَّ مَا قَدَّمْتُ، وَ أَوْجِدْنِی حَلَاوَةَ الْعَافِیةِ، وَ أَذِقْنِی بَرْدَ السَّلَامَةِ، وَ اجْعَلْ مَخْرَجِی عَنْ عِلَّتِی إِلَی عَفْوِک، وَ مُتَحَوَّلِی عَنْ صَرْعَتِی إِلَی تَجَاوُزِک، وَ خَلَاصِی مِنْ کرْبِی إِلَی رَوْحِک، وَ سَلَامَتِی مِنْ هَذِهِ الشِّدَّةِ إِلَی فَرَجِک
(۷) إِنَّک الْمُتَفَضِّلُ بِالْإِحْسَانِ، الْمُتَطَوِّلُ بِالامْتِنَانِ، الْوَهَّابُ الْکرِیمُ، «ذُو الْجَلالِ وَ الْإِکرامِ».

دعای آن حضرت در هنگامی که بیمار می‌شد یا اندوه و حزن و یا بلایی بر او فرود می‌آمد

(۱) خدایا! تو را سپاس بر تندرستی بدنم که پیوسته از آن برخوردار بودم و تو را سپاس بر بیماری و مرضی که در جسمم پدید آوردی.

(۲) ای خدای من! کدام یک از این دو حال، برای سپاس‌گزاری به درگاهت سزاوارتر و کدام یک از این دو وقت، برای سپاس و ثنا به پیشگاهت شایسته‌تر است؟

(۳) آیا زمان سلامت که روزی‌های پاکیزه‌ات را در آن برایم گوارا فرمودی و به سبب آن برای به دست آوردن خشنودی و احسانت به من نشاط دادی؛ و مرا همراه آن، بر آنچه که از اطاعتت توفیق دادی، نیرو بخشیدی؟

(۴) یا هنگام بیماری که مرا به وسیلۀ آن از ناخالصی‌ها خالص ساختی و نعمت‌هایی که به من هدیه دادی، برای سبک کردن گناهانی که پشتم را گران و سنگین کرده و پاک کردن زشتی‌هایی که در آن فرو رفته‌ام و آگاهی دادن برای این که توبه را فراگیرم و به یادآوردن نعمت‌های قدیم، برای محو کردن گناهان بزرگ از پرونده‌ام؟

(۵) و در اثنای آن بیماری، از جمله تحفه‌هایی که به من عنایت کردی این است که فرشتگان نویسنده بر عهده من اعمال پاکیزه‌ای نوشتند؛ اعمالی که نه دلی در آن فکر کرده و نه زبانی به آن گویا شده و نه عضوی در انجامش رنج برده؛ بلکه بخششی از جانب تو بر من و احسانی از ساختۀ تو به سوی من بود.

(۶) خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و آنچه را برایم پسندیده‌ای محبوب من ساز و آنچه را بر من وارد کرده‌ای آسان کن و از آلودگی اعمال زشتی که در گذشته انجام داده‌ام پاکم فرما و شرّ آنچه که پیش از این مرتکب شده‌ام، از صفحۀ وجودم محو کن؛ و از شیرینی عافیت کامیابم ساز و گوارایی تندرستی را به من بچشان؛ و راه بیرون رفتن از بیماری‌ام را به سوی بخشش و عفوت و جابه‌جا شدنم را از بستر بیماری به جانب گذشتت و نجاتم را از اندوهم به عرصۀ رحمتت و تندرستی‌ام را از این دشواری به دایرۀ گشایشت، قرار ده.

(۷)همانا تو نیک رفتار به احسان و عطاکنندۀ به نعمتی، بسیار بخشنده و بزرگواری؛ دارای جلال و اکرامی.

پانویس

  1. ممدوحی، شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۳۴.
  2. ، سایت عرفان.
  3. متن دعا
  4. متن دعا
  5. انصاریان، دیار عاشقان، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۲۹۵-۳۶۳؛ ممدوحی، شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۵۷-۷۴.
  6. انصاریان، دیار عاشقان، ۱۳۷۱ش، ج۵، ص۲۹۵-۳۶۳.
  7. ممدوحی، کتاب شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۵۷-۷۴.
  8. فهری، شرح و تفسیر صحیفه سجادیه، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۱۰۹-۱۱۴.
  9. مدنی شیرازی، ریاض السالکین، ۱۴۳۵ق، ج۳، ص۷۵-۱۰۰.
  10. مغنیه، فی ظلال الصحیفه، ۱۴۲۸ق، ص۲۰۳-۲۰۸.
  11. دارابی، ریاض العارفین، ۱۳۷۹ش، ص۱۸۳-۱۹۲.
  12. فضل الله، آفاق الروح، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۳۵۱-۳۶۰.
  13. فیض کاشانی، تعلیقات علی الصحیفه السجادیه، ۱۴۰۷ق، ص۳۹-۴۱.
  14. جزایری، شرح الصحیفه السجادیه، ۱۴۰۲، ص۹۴-۹۵.

منابع

  • انصاریان، حسین، دیار عاشقان: تفسیر جامع صحیفه سجادیه، تهران، پیام آزادی، ۱۳۷۲ش.
  • جزایری، عزالدین، شرح الصحیفة السجادیة، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، ۱۴۰۲ق.
  • دارابی، محمد بن محمد، ریاض العارفین فی شرح الصحیفه السجادیه، تحقیق حسین درگاهی، تهران، نشر اسوه، ۱۳۷۹ش.
  • فضل‌الله، سید محمدحسین، آفاق الروح، بیروت، دارالمالک، ۱۴۲۰ق.
  • فهری، سیداحمد، شرح و ترجمه صحیفه سجادیه، تهران، اسوه، ۱۳۸۸ش.
  • فیض کاشانی، محمد بن مرتضی، تعلیقات علی الصحیفه السجادیه، تهران، مؤسسه البحوث و التحقیقات الثقافیه، ۱۴۰۷ق.
  • مدنی شیرازی، سید علی‌خان، ریاض السالکین فی شرح صحیفة سیدالساجدین، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، ۱۴۳۵ق.
  • مغنیه، محمدجواد، فی ظلال الصحیفه السجادیه، قم، دار الکتاب الاسلامی، ۱۴۲۸ق.
  • ممدوحی کرمانشاهی، حسن، شهود و شناخت، ترجمه و شرح صحیفه سجادیه، مقدمه آیت‌الله جوادی آملی، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۸ش.

پیوند به بیرون